Help ik ben gestressed!!!

Slaap je de laatste tijd wat rustelozer? Voel je je makkelijk geïrriteerd en humeurig? Vergeet je steeds meer kleine dingen doordat er te veel dingen op je af komen? En zou je het liefst van al de wereld buitensluiten en door iedereen met rust gelaten willen worden en tegelijkertijd voel je je eenzaam en geïsoleerd?

Dat is op zich niet zo erg. We gaan hier allemaal bij tijden doorheen. Je bent waarschijnlijk gewoon overspannen. Stress is niet per definitie iets slecht. Stress kan heel handig zijn voor die extra boost aan energie en focus zoals tijdens een competitiewedstrijd of wanneer je in het openbaar moet spreken.

De effecten van stress op langere termijn op je breinfuncties

Echter wanneer dit zich continu voordoet, en helaas is dat het geval bij de meesten onder ons in deze prestatiegerichte maatschappij, is dit wel een reden tot verontrusting. Chronische stress brengt veranderingen aan in de manier waarop je hersenen werken. Chronische stress zoals voortdurend overwerkt voelen, of overprikkeld door relationele conflicten kan het breinvolume, de structuur en hoe het functioneert negatief beïnvloeden tot zelfs op het niveau van je genen.

Stress begint in het brein met de hypothalamus-hypofyse-bijnieras: een opeenvolging van interacties tussen endocriene klieren in het brein en bovenop de nieren. Een endocriene klier is een klier die hormonen rechtstreeks aan het bloed afgeeft. De hypothalamus-hypofyse-bijnieras is het systeem dat je lichaamreacties op stressoren reguleert.

Wanneer je brein een stressvolle situatie opmerkt, wordt je HPA-as (van het Engelse Hypothalamic-Pituitary-Adrenal axis) onmiddellijk geactiveerd waardoor het hormoon cortisol vrijkomt uit de bijnieren. Dit hormoon zet je lichaam er toe aan onmiddellijk tot actie over te gaan. Maar hoge cortisolniveaus gespreid over langere perioden brengen schade toe aan je hersenen.

Als voorbeeld: chronische stress doet de activiteit en aantal neurale verbindingen toenemen in de amygdala. Dit is het angstcentrum van het brein. En terwijl cortisolniveaus stijgen gaan de electrische signalen in je hyppocampus in achteruit. De hyppocampus is het deel van het brein dat geassocieerd wordt met leren, geheugen en het controleren van stressimpulsen. De hyppocampus verhindert tevens de activiteit van de HPA-as, dus wanneer deze verzwakt, verzwakt ook je vermogen om met stress om te gaan.

Maar dit is nog niet alles. Cortisol kan letterlijk het krimpen van de grootte van je brein veroorzaken. Te veel aan cortisol resulteert in het verlies van synaptische verbindingen tussen de zenuwcellen (neuronen) en het krimpen van de prefrontale cortex (buitenste hersenschors). Dit is het gedeelte van je brein waar gedragsmechanismen zoals concentratie, besluit-vorming, inschattingsvermogen, en sociale interactie gereguleert worden. Het leidt ook tot een verminderde aanmaak van hersencellen in de hyppocampus.

Dit betekent dat chronische stress het voor je bemoeilijkt om nieuwe dingen te leren en zaken te onthouden. Het kan ook de aanzet geven tot ernstigere mentale problemen zoals depressie en uiteindelijk ook de ziekte van Alzheimer.

De effecten van stress en erfelijkheid

De effecten van stress sijpelen mogelijk door tot in het DNA van het brein. Een experiment met ratten toonde aan dat de hoeveelheid moederlijke zorg dat geboden werd aan een pasgeboren rattenjong een rol speelt in hoe het jong zal reageren op stressoren op latere leeftijd. De jongen die moederlijke zorg kregen bleken minder gevoelig voor stress te zijn omdat hun brein meer cortisol receptoren ontwikkelde waar cortisol zich aan kan hechten waardoor de stressrespons getemperd wordt.
De jongen die werden verwaarloosd kregen het tegenovergestelde resultaat en groeiden met hogere gevoeligheid voor stress in hun volwassen leven.
Dit wordt beschouwd als epigenetische veranderingen wat betekent het invloed hebben op welke genen er tot expressie komen zonder daarbij de genetische code te veranderen. Deze veranderingen kunnen teruggedraaid worden als de jongen moederlijke zorg krijgen.

Er is nog een verrassend resultaat. De epigenetische veranderingen die veroorzaakt werden door één enkele moederrat werd doorgegeven aan tal van generaties van haar nakomelingen. In andere woorden, de resultaten van deze handelwijze waren overerfbaar.

Het is niet allemaal slecht nieuws dus. Er zijn tal van manieren om de schade die cortisol toebracht aan je brein om te keren. De krachtigste wapens zijn lichaamsbeweging en meditatie wat gepaard gaat met diep ademhalen en gewaarzijn van en focus op de omgeving. Al deze activiteiten verminderen je stress en vergroten de omgang van je hyppocampus. Hierdoor verbetert je geheugen.

Voel je dus niet verslagen door de druk van het dagelijkse leven. Zorg dat je de controle terugneemt van je stress voordat het de controle over jou gaat nemen.

Dit artikel is een vrije, toch accurate vertaling van dit uiterst verhelderende fimpje dat ik op youtube vond. Het is belangrijk dat zo veel mogelijk mensen geïnformeerd worden wat de schadelijke effecten van stress zijn, zodat ze tijdig keuzes kunnen maken die een gezondere en meer evenwichtige levensstijl ondersteunen. Deel dit bericht daarom zo veel mogelijk met je geliefden, vrienden en kennissen.